انتقال نامتقارن عمودی قیمت در بازار شیر ایران

آزمون انتفال نامتفارن قیمت در طول زنجیره­ ی تولید، از تولیدکننده به مصرف­ کننده، برای اندازه گیری درجه ­ی رقابت پذیر بودن بازارهای مختلف و کاربردهای رفاهی و سیاستی، جایگاه ویژه­ای در اقتصاد کاربردی دارد.  در این مقاله انتقال عمودی قیمت (بین دو سطح تولیدکننده و مصرف­ کننده) برای محصول شیر در ایران بررسی می­ شود.  داده ­های مورد استفاده در این تحقیق شامل شاخص قیمت تولیدکننده و مصرف­ کننده برای محصول شیراست که به صورت ماهانه، دوره­ ی زمانی 91 ماهه را از فروردین سال 1380 تا مهر 1387 پوشش می ­دهد.  از روش هم انباشتگی یوهانسن - جوسیلیوس و رابطه ­ی علیت گرنجری برای آزمون وجود رابطه بین دو شاخص و تعیین جهت علیت استفاده شده است.  تحلیل رفتار انتقال قیمت نیز برمبنای روش سنتی هاک و به کارگیری مدل ECM ون کرامون تابادل - لوی است.  نتایج نشان می­ دهد که رابطه­ ی بلند مدت بین قیمت­ های تولیدکننده و مصرف­ کننده وجود دارد.  در بلندمدت یک رابطه­ ی علیت دو طرفه بین قیمت مصرف­کننده و قیمت تولیدکننده وجود دارد.  نتایج تقارن در انتقال قیمت از تولیدکننده به مصرف ­کننده در دوره ­ی بلندمدت رد می­ شود، ولی در دوره کوتاه­ مدت رد نمی­ شود.  لحاظ کردن این نتیجه در مداخلات سیاستی دولت و مطالعات بیشتر در مورد حاشیه­ ی بازار و تغییرات رفاهی تولیدکنندگان و مصرف ­کنندگان پیشنهاد می ­شود.